Przy okazji rozmów o zdrowiu psychicznym, zapobieganiu depresji, budowaniu dobrostanu, warto uświadomić sobie, że w pielęgnowaniu radości życia, przeszkadzają nam czasem nasze myśli i przekonania.
To, jak się czujesz, jest w dużej mierze wynikiem tego, co myślisz. Oznacza to, że w Twoim myśleniu pojawiają się pewne schematy i błędy poznawcze, które mogą odbierać Ci radość.
Błędy poznawcze nazywane są 12 jeźdźcami Apokalipsy albo zniekształceniami poznawczymi.
Należą do nich:
KATASTROFIZACJA – PRZEPOWIADANIE PRZYSZŁOŚCI
– tworzysz w myślach czarne scenariusze, np. „Na pewno się upokorzę”, „Nie ma szans, bym to zdał”. Wyolbrzymiasz prawdopodobieństwo negatywnego obrotu zdarzeń, nie biorąc pod uwagę innych możliwości.
MYŚLENIE CZARNO -BIAŁE (dychotomiczne, spolaryzowane)
– skupiasz się na skrajnych opcjach bez uwzględniania odcieni szarości i tego, co pomiędzy.
To postawa albo – albo, np. „Jeśli tym razem ten związek się nie uda, do końca życia będę nieszczęśliwa”, „Jeśli tego nie zdobędę – to oznacza, że jestem beznadziejny”.
SELEKTYWNA UWAGA – TENDENCYJNE FILTROWANIE
– skupiasz się tylko na jednym aspekcie sytuacji (zazwyczaj negatywnym) z pominięciem innych (pozytywnych), np. „Nie pochwalono mnie na forum- to oznacza, że uważają mnie za głupka”, „Nigdy nie znajdę miłości, bo na imprezie nikt nie poprosił mnie do tańca”.
WIDZENIE TUNELOWE
– widzisz i akcentujesz tylko negatywne aspekty sytuacji, np. „Nie rozumiem, o czym mówi ten wykładowca. On jest beznadziejny, nie potrafi niczego wytłumaczyć”.
PERSONALIZACJA
– uważasz, że wszystkie reakcje innych, szczególnie te negatywne, odnoszą się do Ciebie, np. „To moja wina, że moje dziecko jest nieśmiałe”, „Impreza nie była udana, bo ja nie miałem humoru”.
NADMIERNE GENERALIZOWANIE, UOGÓLNIANIE
– interpretujesz pojedyncze zdarzenie jako regułę lub wyciągasz wnioski w oparciu o niepełną informację. Z pojedynczych zdarzeń wyciągasz daleko idące wnioski, np. „Ja zawsze mam pecha”, „Nigdy nic mi się nie udaje”, „Nie mam szczęścia do facetów”.
CZYTANIE W MYŚLACH
– wnioskujesz o myślach innych osób w oparciu o ich zachowanie lub komunikację niewerbalną. Bez zewnętrznych podstaw interpretujesz zachowanie innej osoby. Uważasz, że wiesz, co myślą inni, np. „Jeśli poproszę ją o pomoc, uzna mnie za niekompetentną i słabą, z pewnością mi odmówi, bo mnie nie lubi”.
UMNIEJSZANIE POZYTYWÓW
– umniejszasz swoje sukcesy i osiągnięcia oraz zalety i sukcesy z założeniem, że one się nie liczą, nie mają żadnego znaczenia, np. „Dostałam podwyżkę, bo mnie lubi”, „Wybrali mnie, bo nikt inny nie chciał przyjąć tak odpowiedzialnej funkcji”.
UZASADNIENIE EMOCJONALNE
– twierdzisz, ze coś musi być prawdą, bo Ty tak mocno to czujesz. Twoja interpretacja pomija lub lekceważy dowody, np. „Nie znam się na tym, chociaż pracuję tu już 10 lat”, „Czuję, że jestem zbyt gruba, chociaż noszę ubrania w rozmiarze S”.
ETYKIETOWANIE
– nadajesz etykiety sobie i innym na podstawie jednostkowych wydarzeń, np. „Nie złożył mi życzeń urodzinowych, więc jest egoistą i nic dla niego nie znaczę”, „Jeśli nie potrafi dobrze gotować – nie będzie dobrą żoną”.
WYOLBRZYMIANIE
– zniekształcenie polegające na nadmiernym nadawaniu znaczeń nieistotnym szczegółom oraz wyolbrzymianiu wad, porażek i słabości, np. „Uznali mnie za idiotę – dwa razy się przejęzyczyłem i przekręciłem nazwiska”.
NADUŻYWANIE IMPERATYWÓW
– odwołujesz się do sztywnych, bezwzględnych zasad postepowania, które objawia się myśleniem i działaniem w kategoriach „muszę”, „trzeba”, „powinnam”, np. „Zawsze muszę świecić przykładem”.
Któreś z powyższych błędów zdarza Ci się popełniać?
A może niektóre z nich są już Twoim nawykiem myślowym i spróbujesz je zmienić.
Skoro ogromny wpływ na odczuwanie radości mają nasze myśli, czy można nauczyć się doświadczania radości poprzez zmianę naszych nawyków myślowych?
Odpowiedź jest w Tobie 🙂
